‘બોણી’-ગરવી ગુજરાત (લંડન)માં પ્રસિદ્ધ ચિત્રા મુદ્ગલ લિખિત વાર્તાને આધારિત ભાવાનુવાદ-

મોટા શહેરોમાં દરેકનું હોય એવું મારું પણ એક નિશ્ચિત સમયચક્ર હતું. ઑફિસે સમયસર પહોંચવા માટે સવારે ઊઠીને ૮-૨૦ ની લોકલ પકડવાની રોજેરોજ મારે ઉતાવળ રહેતી.

ઘેરથી નીકળીને ટ્રેન પકડવા માટે એક પૂલ પરથી પસાર થવું પડતું. આ પૂલ પરથી પસાર થતી હોઉં ત્યારે ત્યાં બેઠેલા અપંગ ભિક્ષુકના ગંદા પાથરણા પર પર્સમાંથી જે સૌથી નાનો સિક્કો હાથમાં આવે એ મૂકીને આગળ વધી જવાનો એક નિશ્ચિત ક્રમ થઈ ગયો હતો. ઝાઝું વિચાર્યા વગર યંત્રવત ચાલતી ઘરેડમાં, ગમે એટલી ઉતાવળ હોય પણ આ કામ ક્યારેય ચુકાયું નહોતું.

હંમેશાં સિક્કો પાથરણાં પર ઉછાળીને હું વધી જતી અને મારી પાછળ પાછળ આઠ-દસ ડગલાં સુધી એ ભિક્ષુકનો અવાજ સંભળાતો. તદ્દન દીન દેખાતા એ ભિક્ષુકના હૃદયમાંથી નીકળેલા આશીર્વાદનો સૂર પણ એટલો જ દયામણો હતો. આ પણ જાણે રોજની ઘરેડનો જ એક ભાગ.

એક દિવસ શોધવા છતાં પર્સમાંથી સિક્કા ન નીકળ્યા તે ન જ નીકળ્યા. ટ્રેન પકડવાની ઉતાવળના લીધે પૈસા આપ્યા વગર જ આગળ ચાલી ગઈ.

બીજા દિવસે પર્સમાં સિક્કા હતા, પણ દિલમાં એક જાતની લાપરવાહીનો ભાવ ઉમટ્યો, ‘રોજ આપું છું. રોજેરોજ આપવા જ જોઈએ એવો મેં ક્યાં કોઈ નિયમ લીધો છે, નથી આપતી જા.’ વિચારીને એ દિવસે પૈસા આપ્યા વગર આગળ વધી ગઈ.

ત્રીજા દિવસે પણ એવું જ વિચારીને આગળ જવા જતી હતી ત્યાં એનો અત્યંત દયામણો અવાજ સંભળાયો.

“મા…ઓ મા, પૈસા ના આપ્યા ને? વધારે નહીં તો દસ પૈસાય આપતી જા.”

ટ્રેન ચાલી જવાની ચિંતા હતી એટલે થોભ્યા વગર આગળ ચાલવા માંડ્યું, પણ જાણે પૈસા લીધા વગર મને જવા નહીં જ દે એવું એણે નક્કી કરી લીધું હોય એમ ફરી જરા મોટેથી બૂમ મારી અને મારતો રહ્યો.

હવે મને ચઢી ચીઢ.

‘અરે, ખરો છે આ અને આ તો કોઈ રીત છે? અટક્યા વગર સતત બૂમો માર્યા જ કરે છે. રોજે પૈસા આપવાની જવાબદારીથી ક્યાં બંધાઈ છું તો આમ હકથી માંગ્યા કરે છે?

“મા…ઓ મારી મા.. મા…ઓ મારી મા..આજે તો પૈસો આપતી જા. ભગવાન તારું ભલું કરશે.” અતિ દીનહીન, અસહાય અવાજે ભિક્ષુકે ફરી યાચના કરી.

અકળાઈને હું એકદમ પાછી ફરી.

“આ શું માંડ્યું છે? હું કોઈ તમારી દેણદાર છું કે રોજે પૈસા આપવા જ પડે?”

“ના, મારી મા ના…. પણ, તું આપે છે તો સૌ આપે છે. જે દિવસે તું નથી આપતી એ દિવસે કોઈ નથી આપતું. તારા હાથે બોણી થાય છે તો ખાવા ભેગો થઉં છું. ત્રણ દિવસથી ખાવા નથી મળ્યું.” પેટ પર હાથ દાબતા ભિક્ષુકે આશાભરી નજરે મારી સામે જોયું.

હેં ! આ વળી નવી વાત. ભીખમાંય બોણી? આવું તો પહેલી વાર સાંભળ્યું.

એના દયામણા ચહેરા પર નજર પડી ને અચાનક ગુસ્સો ઓસરી ગયો. મનમાં એ ભિક્ષુક પ્રતિ અપાર કરૂણા ઉપજી. પર્સમાંથી સૌથી નાનો સિક્કો કાઢવાના બદલે એક રૂપિયાનો સિક્કો એના પાથરણાં પર મૂકીને, નખશિખ આશીર્વાદથી ભીંજાતી હું પ્લેટફોર્મ પર પહોંચી તો ૮-૨૦ ની લોકલ ટ્રેન પ્લેટફોર્મે પ્લેટફોર્મની બહાર નીકળી ગઈ હતી.

ટ્રેન નજરથી દૂર જતી હતી અને ઑફિસનું હાજરીપત્રક નજર સામે તરવરતું હતું.

હવે ?

હવે શું વળી..આજે પહેલી વાર ઑફિસનાં હાજરીપત્રકમાં ‘Late Entry’ ની નોંધ લેવાશે એની પરવા કર્યા વગર હું આગળ વધી.

ગરવી ગુજરાત (લંડન)માં પ્રસિદ્ધ ચિત્રા મુદ્ગલ લિખિત વાર્તા ‘બોહની’ને આધારિત ભાવાનુવાદ- ‘બોણી’

અસ્તુ

ભાવાનુવાદઃ રાજુલ કૌશિક